Work Life balance không tồn tại

Nhiều người đặt câu hỏi về sự quan trọng của Work-Life Balance. Còn mình thì từ chối sự tồn tại của nó.

Note: Mình sắp được 300 subscribers rồi, cố thêm tí! Hôm nọ viết về việc đi làm cũng có nhiều người hưởng ứng nên thử viết thêm.

Một công việc xứng đáng để làm

Không hiểu từ lúc nào mà việc đi làm 8 tiếng mỗi ngày trở thành một thứ bình thường với hầu hết mọi người. Ước mơ của mình cũng đơn giản lắm, chỉ là được ăn ngon ngủ yêu thỉnh thoảng đi chơi một tí; thế mà cuối cùng rồi cũng rơi vào cái vòng xoáy đi làm hàng ngày này cũng hơn 10 năm rồi.

Photo by Jeremy Thomas on Unsplash

Có lẽ ai đi làm thì cũng đều đã nghe câu này: “Find a job you enjoy doing, and you will never have to work a day in your life.” Mình cũng không ngờ nhưng mà câu này là đến từ nhà văn nổi tiếng Mark Twain, và chắc là ông cũng thích viết lách nên là cũng tận hưởng cuộc sống của mình ra phết. Đôi khi mình cũng bảo với mấy đứa bạn của mình, đai loại là: 40 năm trời đi làm, mà cứ mỗi tuần 5 lần 8 tiếng đến làm việc mình không thích thì nó đau khổ lắm; phải đi làm việc gì mà mình thấy thích, việc gì mà hàng ngày nghĩ đến đi làm là nó phải vui vẻ. Có thể niềm vui đến từ việc làm những thứ có ích, hoặc là đến nói chuyện phiếm với đồng nghiệp, hoặc là được mở mang kiến thức và thế giới quan. Mỗi người sẽ có cách riêng của mình để tìm lấy niềm vui, và mình cũng không đánh giá điều đó. Với mình thì như thế nó mới xứng đáng để đi làm chứ.

Tuy nhiên thì đó vẫn là câu chuyện từ phía mình, vì mình cũng có một chút dở hơi mơ mộng về công việc của mình. Qua 10 năm làm việc, bạn bè của mình cũng có nhiều người cũng bớt nhiệt tình năng nổ hơn, bớt tham vọng leo cao corporate ladder hay trở thành ông nọ bà kia; nhiều người cũng bắt đầu coi công việc là một phần cho financial stability, là nguồn thu nhập để lo lắng cho gia đình và trang trải cuộc sống. Mình ngày càng nghe các cuộc nói chuyện về work-life balance nhiều hơn, để có sự cân bằng giữa công việc và cuộc sống.

Làm quái gì có work-life balance?

Mình cũng chẳng hiểu cái từ work-life balance nó lại đến từ đâu, nhưng mà chắc là một trong các ý tưởng của các học giả của kinh tế thị trường. Ý tưởng của nó là tìm được điểm cân bằng giữa công việc và cuộc sống cá nhân, để bạn có thể đạt được những yêu cầu từ cả hai phía, personal và professional lives. Đó là ngoài thời gian làm việc của bạn, thì bạn cũng dành thời gian cho cả gia đình, cho các thói quen, cho các đam mê sở thích khác của bạn, để bạn có thể có một sự cân bằng, hiệu quả hơn trong công việc mà lại bình yên hơn về tâm trí.

Nghe thì cũng khá là hợp lý đúng không? Nhưng mà mình thì không nghĩ giống thế. Cân bằng là phải có sự cân đo đong đếm giữa bên A và bên B, mà mình thấy work và life đây nó lại không phải hai thứ cân bằng: thực sự thì work phải là một phần của life chứ? Tại sao lại tách nó ra thành 2 phần và phải cân bằng hai thứ với nhau, như là hai thứ đối chọi với nhau mà mình phải chia sẻ sức lực vậy.

Chúng ta thực ra là chỉ có một cuộc sống, và work là một phần của nó. Cuộc sống của chúng ta có nhiều khía cạnh, nhiều hướng đi, nhiều mục tiêu mà chúng ta đều cố gắng hướng đến. Có thể là mục tiêu về tiền tài, danh vọng, mục tiêu về sức khoẻ và trải nghiệm, mục tiêu về gia đình, về legacy. Work là một phần trong đó, có thể giúp cho bạn tiến tới mục tiêu về tài chính, về tầm ảnh hưởng; cũng có thể giúp bạn đạt được sức khoẻ, hoặc mua được những trải nghiệm quý giá. Khi đó work nó lại chỉ là công cụ, là means to an end, và khi bạn so sánh work với life, thì đó là một sự lẫn lộn giữa mục đích và cách làm. Trong một bài trước mình có nói về X-Y problem, khi bạn có bài toán là X nhưng bạn lại đi tìm cách để giải Y. Work cũng là một thứ như vậy, là một phần để giải bài toán Life.

Thế nên, với mình, work-life balance là một thứ không hề hợp lý.

Tìm sự cân bằng

Cái balance mà thực sự mình nên hướng đến, đó là cân bằng trong cuộc sống. Mình có nói ở trên, cuộc sống của chúng ta, mỗi người đều có rất nhiều mục tiêu muốn hướng đến. Tuy nhiên, tài nguyên của chúng ta lại giới hạn, đặc biệt là về thời gian và sự chú ý. Sự cân bằng chúng ta cần, đó là cân bằng những thứ chúng ta có, để hướng dần đến những mục tiêu của cuộc sống.

Quay lại với câu nói của Mark Twain, nếu công việc của bạn là việc bạn thích, thì bạn sẽ không phải làm việc một ngày nào trong đời. Bạn thích công việc đó, vì công việc đó cũng mang lại cho bạn nhiều hơn là chỉ một công cụ kiếm tiền; đó là một sự cân bằng khi bạn vừa đạt được mục đích về tài chính mà cũng đạt được mục đích về niềm vui sống, về theo đuổi đam mê, về việc phát triển bản thân theo hướng mình muốn. Đó cũng là một hướng để bạn đi tìm sự cân bằng cho bản thân mình.

Cũng không phải vì thế mà mình trách các bạn mà muốn “work-life balance”. Không phải đâm đầu theo đam mê, mà làm việc để mang lại resources để làm những thứ khác. Mình hiểu mà, đam mê của mình chỉ có ăn uống và đọc truyện, mấy cái này thì cũng đâu có ai trả xiền cho mình (nếu ai biết ở đâu có thì nhớ bảo mình nhé). Nhiều người cũng thấy được sự quan trọng của các mục tiêu khác trong cuộc sống, và công việc như là một nguồn thu nhập để giúp họ đạt được điều đó, vì thế họ đi làm để đạt được sự bình yên về tài chính. Nó cũng là một kiểu cân bằng của các mục đích khác nhau, và nó hoàn toàn hợp lý cho nhiều người hướng tới.

Đừng đi tìm work-life balance, mà hãy tìm balance cho cuộc sống của chính mình.