Podcast #2: Lời nguyền tuổi 35
Bài viết đi kèm với tập 2 của Podcast Engineer Talks
Một phút cho quảng cáo(again)
Vâng, tiếp tục là mình với câu chuyện podcast. Tập 2 của podcast cũng đã ra lò từ đầu tháng, và đến hôm nay mình mới có thời gian để viết một bài đi kèm với nó.
Các bạn có thể theo dõi tập mới nhất ở đây nhé.
Podcast của chúng mình sẽ có tên là Engineer Talks - Câu chuyện của kỹ sư, đàm đạo linh tinh về các chủ đề mà các bạn kỹ sư có thể quan tâm. Các tập sẽ được phát sóng vào ngày 1 và 15 hàng tháng!
Các kênh để bạn có thể theo dõi:
Đương nhiên là mình sẽ update trên blog này rồi.
Trang web chính của bọn mình: podcastcuakysu.com
Youtube playlist với các tập mới nhất
Podcast chính chạy trên Spotify
Ngoài ra mình cũng sẽ update trên Thread nên có gì cứ follow mình
Cám ơn sự ủng hộ của mọi người!
35 - mốc khó khăn
Với chủ đề của tập podcast nhắc đến các khó khăn mà các bạn kỹ sư gặp vào độ tuổi 35, thì bài viết này cũng sẽ chia sẻ thêm về mốc thời gian khó khăn này. Mỗi lứa tuổi, mỗi ngành nghề đều có những sự khó khăn khác nhau, điều này thì là chắc chắn. Tuy nhiên, điều mình muốn nhắc đến ở đây là sự khó khăn lại mang một chút đặc thù, một chút của ngành nghề, và một chút là của thời đại.
35 tuổi, thường là tương ứng với khoảng 10 năm tham gia vào thị trường lao động. Với cuộc sống văn phòng ngồi cả chục tiếng một ngày, các thói quen ăn ngủ cày cuốc kéo dài từ thời học sinh sinh viên cho đến những năm đầu tiên của đi làm, các sức ép của công việc và cuộc sống; thì có thể hiểu được khi đến năm 35 tuổi này thì các bạn bắt đầu cảm thấy sự giảm sút của sức khoẻ. Chợt một ngày, tự nhiên bạn nhận thấy cơ thể của bạn không còn là cơ thể của những năm thanh niên nữa, một chút cổ vai gáy ở đây, một chút dạ dày ở kia, mỗi lần thiếu ngủ là cả một ngày lờ đờ. Tự dưng cảm thấy bản thân lại có chút mong manh yếu đuối nào đó.
Ngược lại với sức khoẻ đi xuống, lại là trách nhiệm của bản thân lại tăng lên. Đây là thời điểm mà nhiều người bắt đầu đi vào giai đoạn xây dựng gia đình của bản thân. Bạn có sức ép về tài chính, để nuôi nấng gia đình nhỏ của bạn; chi phí còn tăng cao hơn nhiều nữa nếu bạn đang chăm những thiên thần nhỏ của mình. Bạn muốn có một mái ấm cho chính mình, có chiếc xe để đưa đón người thân khỏi nắng mưa - đó có thể là khi bạn làm việc với ngân hàng để kiếm nguồn vốn cho những big purchases của bản thân, tương ứng với việc bạn thêm một gánh nặng tài chính trả nợ. Một sự hoang mang của lứa tuổi, khi tứ phương là sức ép. Đôi khi, bạn có sự chuẩn bị đầy đủ hơn, hoặc được sự hậu thuẫn tốt hơn các support system của mình, đó là một sự may mắn không hề nhỏ.
Về riêng ngành kỹ sư công nghệ, thì mình nghĩ giai đoạn 10 năm kinh nghiệm cũng là một cột mốc thay đổi. Bạn đã trải qua giai đoạn “thợ code”, làm việc theo task, được giao gì làm nấy rồi. Tuỳ theo thiên hướng của bản thân, thì khi đã qua 10 năm làm việc thì bạn sẽ thường phải phát triển được một chút thiên hướng leadership/management của bản thân: hoặc là technical leadership hoặc là project and/or people management. Nếu là technical leadership, bạn phải có sự am hiểu về hệ thống, về công nghệ, để có thể vạch ra kế hoạch hoặc thiết kế chỉn chu cho những hệ thống phức tạp. Project management sẽ là các khả năng quản lý dự án, nói chuyện và làm việc với stakeholders, bóc tách dự án thành các đầu mục nhỏ để hoàn thành cũng như kiểm soát rủi ro cho dự án. People management thì có thể đi với việc đào tạo, hướng dẫn và định hướng cho các bạn trẻ hơn, để các bạn có thể phát triển hơn. Đó là những thứ mà bạn nên có sau hơn 10 năm kinh nghiệm, và đó sẽ là những kỹ năng khả năng sẽ đem lại khác biệt giữa bạn và các bạn lớp trẻ. Khi các bạn trẻ có sức khoẻ và sự bền bỉ cho việc cày cuốc, thì yêu cầu cho một bạn 10 năm kinh nghiệm sẽ không còn là một thợ code nữa, mà phải đem lại những giá trị cao hơn cho doanh nghiệp. Các bạn trẻ theo ngành kỹ sư công nghệ, nếu nghĩ là mình chỉ cần làm việc với máy tính, không cần phải giao tiếp với người khác, không cần biết gì khác ngoài code, đó sẽ là những thứ khiến bạn dễ bị tụt lại hơn - và khoảng tuổi 35 này sẽ là khi sự tụt hậu đó trở thành vấn đề nghiêm trọng.
Một vấn đề khác của ngành công nghệ, nhưng lại thuộc về yếu tố thời thế, đặc biệt là trong những năm gần đây. Trong 10-15 năm gần đây, thì thực sự là ngành công nghệ trên thế giới có sự phát biển vượt bậc, với tiềm năng vượt trội - là điểm đến của các công việc sang xịn mịn với lương cao bổng hậu. Nếu bạn ở trong thị trường lao động trong những năm đó, thì bạn có thể cảm thấy một cuộc sống màu hồng, với các công việc thú vị, thu nhập hấp dẫn cũng như được sự quan tâm và chú ý của mọi người. Tuy nhiên, 2-3 năm gần lại đây thì cuộc sống màu hồng đó không còn được như trước nữa, khi các sức ép về thu hẹp tuyển dụng, nỗi lo sợ về AI, cũng như nguồn cung kỹ sư tăng vọt (do quá nhiều người nhảy vào ngành trong những năm gần đây). Khi bạn đã trải qua một giai đoạn màu hồng 10+ năm, thì bạn sẽ thấy những năm nay thực sự khó khăn - khi bạn bắt đầu sự nghiệp trong những năm tốt đẹp, thì sức ép từ cơn khủng hoảng sẽ có thể hơi shocking. Đó là yếu tố về mặt thị trường bên ngoài, mà bạn hoàn toàn không có khả năng kiểm soát, và chỉ khiến bạn thêm hoang mang.
Sống để hy vọng
Đó, nếu kể ra khó khăn của lứa tuổi, thì nghe như trời sắp sụp, thế giới sắp ngừng quay. Tuy nhiên, bạn cũng có thể có nhiều người trải qua lứa tuổi 35 này một cách yên ổn và bình an, thậm chí còn rất vui vẻ hạnh phúc. Nếu tính ra thì mình mới trải qua đi làm có hơn 10 năm thôi mà, ngày xưa bố mẹ chúng ta còn đi làm 40 năm trời mới nghỉ hưu, mà vẫn ổn đó.
Mình không có ý dismiss sự khó khăn của thế hệ mới, vì mình thấy là thế hệ mới có những vấn đề khó khăn hơn thật. Nhưng mà đó chỉ là một niềm cảm hứng, là đâu sẽ có đó, khó sẽ có đường ra, và có những sự kiên trì rồi sẽ được đền đáp.
Một thứ khó có thể bỏ qua được, thì đó là vấn đề là sức khoẻ. Như câu quote tiếng Anh: “A healthy man wants a thousand things, a sick man only wants one.” Bảo vệ sức khoẻ của bản thân, có thể là physical health hay là mental health, có lẽ vẫn nên là điều quan trọng nhất. Phải khoẻ mạnh tỉnh táo, thì mới có sức để vượt qua khó khăn. Mà cũng phải khoẻ mạnh tỉnh táo, thì bạn mới có thể enjoy được những vẻ đẹp của cuộc sống. (Nghe thì hơi giáo điều, kiểu gặp người ốm thì bảo là “khoẻ lên”, gặp người hay lo nghĩ thì “đừng lo nghĩ nữa” - mình thì chỉ có ý tốt thôi, nhưng làm thế nào thì đương nhiên mình không thể dễ dàng cho lời khuyên được).
Một thứ khác, để giúp bạn có thể bạn có thể bảo vệ bản thân, đó là xây dựng cho bản thân một hệ thống support system vững mạnh. Support system, đó là những cột trụ có thể hỗ trợ cho bạn, và nó có thể đến từ rất nhiều nguồn, và cũng phụ thuộc rất nhiều vào hoàn cảnh của bạn. Đó có thể là gia đình, bố mẹ anh chị em của bạn; cũng có thể là người thương hoặc gia đình nhỏ của bạn như vợ chồng con cái. Có thể là những người bạn thân luôn sát cánh bên bạn từ thời đi học, có thể là những đồng nghiệp thân thuộc, người sếp cũ mà bạn làm việc cùng rất hợp, thậm chí là hội đá bóng cùng khu chung cư… Sự trợ giúp đến từ nhiều nguồn, và cũng có thể đến dưới nhiều dạng: có thể là sự hỗ trợ về tài chính, sự giải phóng về thời gian, cơ hội về việc làm thăng tiến, hoặc có thể đơn giản là sự giải toả về tinh thần. Con người sinh hoạt không thể thiếu cộng đồng, và những giao tiếp xã hội luôn có thể mang lại tính win-win, khi mình sẵn sàng hỗ trợ và giúp đỡ người khác, người khác cũng sẽ vui vẻ hỗ trợ và chia sẻ với mình. Support system, nó là minh chứng của việc bạn không cô đơn, và bạn luôn có những người đứng bên cạnh mình.
Mình viết cái blog này, cũng mang tính chia sẻ với mọi người xung quanh. Mình luôn hy vọng những câu chữ của mình có thể tiếp thêm một chút sức mạnh cho mọi người, đi qua thêm một chút khó khăn mỗi ngày. Thế nên, hãy lạc quan và luôn sống có hy vọng nhé!