Đi làm thư viện
Ở đây để tôi kể chuyện làm một cái thư viện ở chỗ đi làm nên gọi là đi làm thư viện. Cũng như tâm sự về chuyện đọc và viết.
Cắp sách đến chỗ làm
Ngày thứ 3 kể từ hôm bắt đầu đi làm, tôi vác một đống sách từ nhà lên office. Nghe thì oách thôi, nhưng mà sách thì nặng mà, tôi chỉ vác được khoảng hơn 10 quyển lên. Xếp được 2 chồng ở trên bàn làm việc, tôi mở Confluence ra và làm một page cá nhân “The Friendly Neighbourhood Library”.

Ý tưởng thì cũng đơn giản, mình muốn làm một góc nhỏ như một cái library ở trên văn phòng. Mọi người có thể tạt qua, nhìn thấy một quyển sách nào hay ho thì có thể tạt vào ngắm nghía, và mượn về đọc. Nhưng đương nhiên, một cây thì làm chẳng nên non, và 10 quyển sách thì không thể xây thành một cái thư viện. Thay vì loay hoay một mình, thì mình nghĩ về hướng crowdsourcing: mọi người có thể mang những quyển sách từ nhà lên, cùng đóng góp vào quỹ sách chung — thay vì chỉ có một cái thư viện mà bạn có thể mượn, bạn cũng có thể đóng góp những quyển sách hay ho mà bạn có, và chia sẻ những thứ hay ho mà bạn được đọc.
May mắn thay, là mình cũng được sự ủng hộ nhiệt tình từ anh site leader và một số đồng nghiệp, giờ thì đống sách cũng đã lên được hơn 50 quyển, và cũng có cả vài chục người đi qua mượn sách và đọc sách. Con số vẫn còn nhỏ, nhưng mà phải có một sự bắt đầu từ đâu đó phải không?
Write once, read many
Nếu ai mà có học hay đọc qua về các loại Analytical System, hoặc là về storage các kiểu, có thể đã từng nghe cái term là “write once, read many”. Đó là khi hệ thống được tối ưu chỉ để viết một lần rồi được đọc nhiều nhiều lần. Ví dụ như các bảng trong Data Warehouse, hay là một file dữ liệu Columnar storage, viết ra thì tốn kém nhưng lúc đọc nhiều thì lại rất là tối ưu.
Nghĩ một chút, thì chẳng phải điều này cũng áp dụng được với sách cũ hay sao? Một quyển sách mà bạn mua về, mua thì một lần thôi nhưng mà bạn lại có thể đọc nó nhiều lần. Và nếu bạn có một quyển sách mà bạn có thể chia sẻ với những người khác, đọc nhiều lần hơn, thì như thế mới là tối ưu được công dụng của quyển sách hết mức có thể. Mình cũng có đam mê với vấn đề tối ưu hoá, phải chăng vì thế này mà mình lại thích chủ đề sách cũ và chia sẻ?
Từ ngày xưa, từ trước khi mình về Việt Nam, thì mình đã nghĩ ra mấy cái idea làm quán sách cũ. Mình thì đã nghĩ ra cả tên shop rồi chứ — hàng sách nó phải tên là Cuốn, vừa là cuốn sách mà vừa là đọc sách thấy cuốn =). Đương nhiên là chỉ nghĩ thôi, nhưng mà rồi lười và ngại thì cũng chưa làm đến. Tuy nhiên, mình vẫn thích việc mang sách đến chia sẻ.
Đây cũng không phải là lần đầu tiên mình mang sách đến văn phòng. Tuy nhiên những lần trước, mình chỉ mang của chính mình lên thôi (và cũng ít người hưởng ứng nhiệt tình). Lần này, mình mới quyết tâm hơn, để nó thành crowdsourcing, và hy vọng có nhiều người hứng thú hơn. Mình nghĩ đơn giản thôi, những cái gì tử tế và tốt đẹp, nếu mà làm được thì cứ cố gắng làm.
Đọc là thế, còn viết thì sao?
Ngoài tư cách là một người đọc, thì mình còn hoạt động dưới tư cách một người viết (và đây, tôi đang trau chuốt từng từ để viết cái bài blog này đây).
Ở trong cái thời đại đa nền tảng, đa phương tiện này, một trong những điều những dân content hay kháo nhau, đó là phải viết nhiều lần, nhiều kiểu, và post lên tất cả các channel khác nhau. Phải post nhiều share nhiều thì mới có nhiều view, mới có hy vọng thuật toán nó sẽ distribute nội dung của mình đi. Thay vì “write once, read many”, thì hình như nó lại là “write many, hope to be seen once”.
Kể ra những thứ mình viết thì không hề dài, nếu muốn, thì mình cũng có thể chỉnh lại định dạng, chỉnh lại wording, để có thể làm những bài viết post lên mạng xã hội. Nếu bạn để ý, những bài post trên mạng xã hội điều được xây dựng theo format: bằng một câu hỏi, hoặc một statement đầu tiên để thu hút người đọc (clickbait), rồi sau đó mới đi vào nội dung chính. Vì cách mọi người sử dụng mạng xã hội để đọc, đó là tua một cách vô thức, và chỉ khi nhìn thấy một dòng hook nào làm mình chú ý thì mới dừng lại để đọc kỹ hơn. Thế nên nếu bạn để ý sẽ có thể thấy các tiểu thuyết mạng của Nhật Hàn Trung với những cái tên cực kỳ dài dòng mà phải đi thẳng vào nội dung (you know, kiểu That Time I Got Reincarnated as a Slime , hay là một đống truyện khác mà tạm thời chưa nghĩ ra tên).
Vì một cách nào đó, mình muốn những thứ mình viết ra, nó có thể được đọc một cách trọn vẹn hơn, chăm chú hơn — chứ không phải là một đoạn văn dài trên mạng xã hội để mọi người lướt qua, phải cạnh tranh lấy từng mắt xem bằng những dòng giật tít. Như một cuốn sách vậy, viết một lần, và hy vọng nó đủ hấp dẫn để người đọc có thể chia sẻ nó thêm cho nhiều người khác. Write once, read many.
Ý tưởng thư viện đơn giản mà dễ thương quá, hy vọng thư viện nhỏ của anh sẽ có đông người tới mượn sách để đọc hơn ạ 🌟